Các bệnh đường ruột được coi là phổ biến và không lập tức nguy kịch, cho tới khi xuất hiện các biến chứng. Không nguy cấp như bệnh tim mạch nhưng bệnh đường ruột ảnh hưởng lớn tới sự thoải mái trong sinh hoạt và đem tới rất nhiều phiền phức, lo lắng. Bài viết sau sẽ điểm tên và đưa cái nhìn khái quát về những rối loạn đường tiêu hóa.
Bệnh đường ruột là gì ?
Bệnh đường ruột là tình trạng ruột bị viêm, có những dấu hiệu bị tổn thương. Tình trạng này được diễn ra đó chính là do hệ tiêu hóa bị rối loạn dẫn tới đường ruột bị viêm. Hệ tiêu hóa bao gồm một số bộ phận như dạ dày, thực quản, ruột non ruột già. Bệnh viêm ruột thường có liên quan mật thiết với đường tiêu hóa.
Nguyên nhân bệnh đường ruột.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới hiện tượng viêm ruột, tuy nhiên để có thẻ kết luận bệnh đường ruột có nguyên nhân chính xác là từ đâu thì rất khó có thể xác định được điều này. Dưới đây có một số nguyên nhân được cho là nới bắt đầu dẫn tới tình trạng bệnh viêm ruột :
- Do các điều không được bình thường trong hệ miễn dich : Trong tình huống này thì hệ miễn dịch sẽ xâm nhập vào thành ruột đãn tới tình trạng ruột bị viêm và tổn thương, chứ không phải ruột bị tổn thương là do vi khuẩn hay vi rút.
- Chế độ sinh hoạt và ăn uống chưa được khoa học : Nguyên nhân này rất phổ biến của những người bị bệnh viêm ruột. Không phải cứ bữa ăn nhiều thịt hay nhiều các luôn tôt cho cơ thể đặc biệt là cho đường ruột, một bữa ăn có quá nhiều thịt sẽ dẫn tới tình trạng ruột hấp thụ quá nhiều protein khiễn cho cơ thể dễ mắc bệnh viêm đường ruột hơn.
- Hút thuốc nhiều : Trong các loại thuốc nào hay thuốc lá chứa rất nhiều các chất không có lợi cho cơ thể và đây cũng chính là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới các bệnh về viêm đường ruột
- Do độ tuổi : Vấn đề về độ tuổi cũng là nguyên nhân dẫn tới tình trạng bị viêm đường ruôt. Theo thống kê những người ở độ tuoir dưới 35 tuổi thường sẽ có khả năng bị nhiễm bệnh viêm đường ruột cao hơn so với các lứa tuổi khác.
- Do giới tính : Bệnh viêm đường ruột mọi người đều có khả năng mắc phải tuy nhiên tỉ lệ người bị viêm ruột ở nam giới thường có tỉ lệ cao hơn so với nữ giới.
- Do sử dụng một số loại thuốc chống viêm nhưng không có chứa thành phần Steroid cũng dẫn tới tình trạng làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm đường ruột.
Triệu chứng của bệnh viêm đường ruột :
Tình trạng bệnh viêm đường ruột thường có những triệu chứng như :
- Sốt trong người : Khi một người nào đó bị bênh viêm đường ruột thì sẽ dẫn tới một bộ phận nào đó đã bị tổn thương và viêm nhiễm. Khi 1 bộ phận nào đó bị viêm nhiễm sẽ dẫn tới những triệu chứng ban đầu là sốt.
- Cảm giác chán ăn mệt mỏi : Đây là một tình trạng rất dễ có thể nhìn thấy vì khi ruột bị tổn thương sẽ làm cho hệ tiêu hóa không còn được hoạt động như bình thường nữa nên cảm giác chán ăn sẽ xuất hiện, kéo theo đó là tình trạng mệt mỏi.
- Tiêu chảy : Khi người đã bị mắc bệnh viêm đường ruột thì tình trạng đi ngoài bị tiêu chảy, phân loãng sẽ xuất hiện, cùng với đó là tình trạng đi tiểu nhiều.
- Thường có cảm giác hay buồn nôn: Đây là triệu chứng điển hình nhất của người mắc các bệnh về đường ruột.
Các cơ quan bệnh đường ruột
Khái niệm đường ruột chỉ hệ thống có chức năng tiêu hóa và hấp thu các chất dinh dưỡng vào cơ thể qua đường ăn uống. Hệ thống này tạm chia thành đường tiêu hóa thực sự và các cơ quan hỗ trợ.
Bệnh đường ruột thực sự
- Khoang miệng
Là nơi đầu tiên thức ăn tiếp xúc với cơ thể. Khoang miệng đóng vai trò cửa ngõ cảm nhận thức ăn, xem xét thức ăn đó có phù hợp với cơ thể hay không và nghiền nhỏ, làm mềm cùng trộn lẫn enzym tăng tốc quá trình tiêu hóa. Khi bạn cảm thấy lợm giọng, buồn nôn khi nhìn thấy hay nếm thử một món ăn, đó là tín hiệu cơ thể nói với bạn thứ đó hiện tại không phù hợp.
- Dạ dày thực quản
Thức ăn nhờ quá trình nuốt mà không đi vào đường hô hấp, xuống tới dạ dày. Cơ quan này bản chất là một túi chứa đựng có chức năng co bóp và tiết acid cùng men tiêu hóa. Thức ăn được nhào trộn với dịch vị và va đập với các tảng thức ăn khác trong quá trình co bóp sẽ nhỏ dần và ngấm men tiêu hóa, tạo điều kiện tốt nhất cho quá trình hấp thu.
- Ruột non và ruột già
Các hạt nhỏ thức ăn được đưa xuống hệ thống ruột non và ruột già từng đợt nhờ cơ thắt môn vị. Ở đây thức ăn được tiếp xúc nhiều hơn nữa với các enzym khác và tan dần thành dịch dinh dưỡng. Các nhú lông nhỏ trong thành ruột non sẽ bắt các hạt chất này và vận chuyển nó vào máu, cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể.
Ruột già là nơi cặn bã của thức ăn bị hấp thu nốt phần dinh dưỡng còn lại và chủ yếu là nước. Các vi khuẩn cộng sinh ở đây lên men thức ăn và mang tới lượng lớn vitamin không thể thiếu của cơ thể. Bã thức ăn mất nước dần cứng lại, lên men và trở thành phân được bài tiết ra ngoài.
- Trực tràng cùng hậu môn
Bã thức ăn khi xuống tới trực tràng dần tích lũy, khi đủ số lượng sẽ kích thích tạo cảm giác buồn đi ngoài. Phân qua hậu môn ra ngoài cơ thể theo chủ ý của con người dưới tác dụng cơ thắt hậu môn ngoài.
Các cơ quan hỗ trợ tiêu hóa đường ruột
- Thị giác, khứu giác và vị giác: Mang tới các thông tin về thức ăn, đánh động cảm giác thèm ăn và cảnh báo trước các nguy cơ như thức ăn ôi thiu, k hợp vệ sinh.
- Tuyến nước bọt: Tiết dịch nước bọt làm ẩm mềm thức ăn và enzym amylaza phân hủy đường.
- Gan tụy, túi mật: Là các cơ quan bên cạnh đường ruột, tiết vào đường ruột các dịch tiêu hóa có vai trò làm nhỏ thức ăn tới mức độ cơ thể hấp thu được
Các bệnh đường ruột thường gặp.
Bệnh đường ruột được coi là bệnh phổ biến nhất ở nước ta. So với 30 năm trước, tỉ lệ người mắc các bệnh tiêu hóa đã cao gấp 6 lần. Với những căn bệnh thường gặp như:
- Loét dạ dày tá tràng: Niêm mạc dạ dày và tá tràng dưới tác động liên tục của acid dịch vị bị mài mòn và tổn thương sâu tới tận lớp cơ. Triệu chứng thường gặp là ấn đau vùng thượng vị, ăn không tiêu, hay ợ hơi ợ chua và đau quặn mỗi khi đói hoặc ăn quá no. Cách điều trị là sử dụng các thuốc làm giảm độ acid của dạ dày và thay đổi thói quen sinh hoạt.
- Rối loạn tiêu hóa: Biểu hiện như một trường hợp ngộ độc thức ăn với nôn, buồn nôn nhiều, đau bụng quanh rốn thành cơn, đi ngoài phân lỏng một vài lần. Nguyên nhân do phản ứng quá mức của cơ thể với một loại thức ăn do tác động của tâm lý và cả môi trường. Điều trị bằng men tiêu hóa cùng chế độ ăn hợp lý.
- Trào ngược dạ dày thực quản: tên thường gọi viết tắt tiếng anh là GERD, xuất hiện do tính acid quá mức của dịch vị kích thích các cơn co bất thường của dạ dày làm trào ngược dịch tiêu hóa lên thực quản. Biểu hiện bằng các cơn đau nóng rực sau ức, đôi khi đau cả ngực, kèm theo hơi thở hôi và bệnh viêm họng hạt. Điều trị gần giống như loét dạ dày.
- Viêm đại tràng mạn tính: Vì nhiều lý do mà bề mặt đại tràng xuất hiện các vết loét trợt tái đi tái lại. Giai đoạn cấp có thể xử lý bằng thuốc kháng sinh và thuốc giảm nhu động ruột, nếu tình trạng tái diễn cần thay đổi chế độ ăn và bổ sung men vi sinh.
- Hội chứng ruột kích thích: Gặp nhiều ở nữ giới với nguyên do chính là các stress tâm lý. Biểu hiện chủ yếu là sự lặp lại những đợt táo bón và tiêu chảy xen kẽ kéo dài trong nhiều tháng mà nguyên nhân không tìm ra được rõ ràng. Chẩn đoán của hội chứng này được đưa ra bằng cách loại trừ và điều trị chủ yếu nhờ rèn luyện thói quen đi đại tiện của bệnh nhân.
- Viêm tụy cấp: Xuất hiện sau một bữa cơm thịnh soạn với nhiều rượu. Bệnh nhân đau liên tục, chói khắp bụng và không có tư thế giảm đau. Bệnh thường điều trị bảo tồn bằng việc ngừng đưa thức ăn vào đường tiêu hóa, dùng kháng sinh ổn định vi sinh vật đường ruột và các chế phẩm giảm tiết men tụy. Bệnh gặp nhiều ở người có thể trạng to béo, hay tiếp khách ăn nhậu.
- Viêm ruột thừa: Ruột thừa nằm đoạn đầu manh tràng như một di tích về đường ruột, tuy vậy khi đoạn ruột này bị viêm tắc phải được xử trí cấp cứu bằng phương pháp ngoại khoa. Biểu hiện của cơn đau ruột thừa điển hình là cảm giác ê ẩm vùng quanh rốn, sau khoảng 6 tiếng khu trú lại ở hố chậu phải, đau âm ỷ và tăng khi sờ ấn. Can thiệp ngoại khoa hay dùng nhất là phẫu thuật nội soi cắt ruột thừa.
- Sỏi túi mật: Túi mật chứa mật từ gan tiết ra hỗ trợ quá trình tiêu hóa, nếu bệnh nhân có tình trạng viêm nhiễm đường mật hoặc ăn chế độ giàu lipid, túi mật có thể hình thành sỏi. Biểu hiện chủ yếu là cơn đau tức liên tục vùng hạ sườn phải có thể kèm sốt. Thường bệnh nhân sỏi túi mật được phẫu thuật nội soi cắt túi mật.
- Trĩ: Lượng lớn bệnh nhân khám chuyên khoa tiêu hóa vì các rối loạn đường ruột trong đó có trĩ. Trĩ được chia làm bốn độ dựa trên khả năng phục hồi khối mạch chui ra khỏi hậu môn. Trĩ gây đau và chảy máu rất khó chịu. Các loại trĩ độ III và IV có chỉ định can thiệp ngoại khoa.
Xem thêm: Co thắt tâm vị là bệnh gì? Tiêm Botulinum toxin trong co thắt tâm vị
Bị các bệnh đường ruột có phải đến bệnh viện không?
Như câu chuyện cười “Đau bụng uống nhân sâm – Tắc tử”, những rối loạn về đường ruột có thể chỉ là những cơn đau quặn kèm đi ngoài phân lỏng do ăn thức ăn bị ô nhiễm và hoàn toàn có thể điều trị tại nhà, nhưng cũng có khi báo hiệu một căn bệnh nguy hiểm cần điều trị khẩn cấp như viêm ruột thừa hay viêm tụy cấp.
Lời khuyên: Muống tránh được các bệnh đường ruột là hãy ăn chín uống sôi, bảo quản thực phẩm kỹ lưỡng cùng nắm rõ thói quen đi ngoài của bản thân. Nếu bạn không ăn đồ ăn có nguy cơ gây ngộ độc mà vẫn đau bụng, cơn đau kéo dài và đau nặng, sốt cao, đi ngoài nhiều hơn 4 lần toàn nước 1 ngày, bạn nên đến khám và theo dõi ở các cơ sở y tế. Dưới sự giúp đỡ của các y bác sĩ cùng máy móc như siêu âm, máy chụp cắt lớp, bạn sẽ có được sự yên tâm về tình trạng bệnh đường ruột của mình.